مزایای کودهای نیتروژنی

نيتروژن (N) یکی از مهمترین عناصر غذایي قابل دسترس در گياه و مهمترین عامل محدود کننده عملکرد، برای بسياری از محصولات زراعي است (Yang et al., 2006). عنصر نيتروژن هرگاه به صورت کود مورد استفاده قرار گيرد باعث افزایش ماده خشک، عملکرد دانه و اجزای آن مي‎شود (Montemurro & Giorgio, 2005). نيتروژن در گياه متحرک است و علائم کمبود آن، ابتدا در برگ‎های پير مشاهده مي‌شود. با کمبود N برگ‎های قدیمي به رنگ سبز مایل به زرد (کلروز) شده، کاهش رشد، ساقه ضعيف، کاهش عملکرد ایجاد مي‎شود، کاربرد نيتروژن سبب افزایش معني‎دار وزن خشک شده، اما مقادیر بيش از حد نيتروژن باعث بلوغ زودرس محصول و مانع از انتقال نيتروژن از اندام‎های رویشي به دانه در نهایت منجر به عدم توليد محصول مي‎شود ( Zhao et al., 2006). کودهای نيتروژني برای تهيه مقدار کافي نيتروژن گياه، به ویژه برای محصولات غير لگوم مورد نياز است. از جمله منابع کودی نيتروژن مي‎توان به ( اوره آمونیوم نیترات مایع (UAN)، اوره (Urea)، نيترات آمونيوم، فسفات آمونيوم، سولفات آمونيوم) اشاره کرد (Johnson & Bacon, 1999).

کود مایع اوره آمونیوم نیترات (Urea- NH4NO3) که اصطلاحا به (UAN) معروف می باشد شامل محلول اوره [ CO(NH2)2 ] و آمونیوم-نیترات [ NH4NO3 ] است که حاوی حدود (32%- 28%) نیتروژن مي‎باشد و pH آن در بازه (7.5 - 6.8) قرار دارد (Sundaram et al., 2017). در ترکیب اوره و آمونیوم، هر دو فرم به سرعت قابل جذب برای گیاه بوده و منبع عالي برای تامین نیتروژن مورد نیاز گیاه می‎باشد. کود UAN به دلیل مایع بودن و سهولت در مخلوط کردن با خاک، و ترکیب آسان با سایر عناصر غذایي و مواد شیمیایي کشاورزی محبوبیت زیادی پیدا کرده است. UAN در مقایسه با نیترات آمونیوم کلسیم (CAN) و آمونیوم بی آب (AA) کارآمدترین منبع نیتروژن است، زیرا بیشترین پاسخ محصول زراعي و بیشترین میزان در دسترس بودن برای ریشه گیاهان در خاک‎های معدني را فراهم می‎کند (Gagnon & Ziad., 2010).

فرمول شیمیایی : CH4N2O + NH4NO3 + H2O نیتروژن کل : %30 اوره: %15 نیتروژن آمونیومی : 7.5 % نیتروژن نیتراتی: 7.5 % چگالی:1.303 PH: میزان 6.8 - 7.5 مشخصات ظاهری: مایع بی رنگ، شفاف، بوی کمی آمونیاکی

یکي از مهمترین مزایای کود اوره آمونیوم نیترات (UAN) مایع بودن آن است و این امر سبب مي‎شود که بتوان این کود را به راحتي، به صورت کود آبیاری در اختیار محصول قرار داد و به سهولت وارد محلول خاک شده و در دسترس ریشه گیاه قرار مي‎گیرد و تلفات ناشي از تصعید نیتروژن به صورت آمونیاک (NH3) را به حداقل می‎رساند و همچنین از آنجا که این کود هر دو فرم نیتروژن قابل جذب توسط گیاه یعني (NO3- و NH4+) را دارد منبع عالي از کود نیتروژن به حساب مي‎آید. از آنجا که این کود به صورت مایع و کاملا تطبیق‎پذیر است به راحتي با مواد دیگر از جمله انواع علف‎کش‎ها و سموم و همچنین سایر عناصر ریز مغذی مانند (بر، کلسیم، گوگرد) ترکیب شده و همزمان مورد استفاده قرار می‎گیرد. آمونیوم (NH4+) موجود در کود UAN در بین لایه های رسي تثبیت مي شود و در زمان نیاز گیاه به تدریج طي یک دوره چند هفته ای در اختیار ریشه گیاه قرار مي گیرد و باعث کاهش هدر‎ روی نیتروژن به صورت آبشویي مي‎شود و این امر باعث کاهش هزینه‎ها و صرفه جویي در زمان مي‎شود. استفاده از کود UAN منجر به منجر به کاهش pH و اسیدی شدن خاک اطراف ریشه شده و درنتیجه جذب سایر عناصر دیگر توسط گیاه افزایش پیدا می کند.

در پژوهش انجام شده توسط جونز و همکاران در سال 2013 به بررسی تاثیر کاربرد دو کود اوره و UAN به صورت سرک در طول فصل رشد، در مزرعه ذرت پرداختند و بیان داشتند که کاربرد کود UAN به صورت سرک و به فرم کود آبیاری منجر به افزایش معنی داری عملکرد دانه ذرت نسبت به کاربرد کود اوره سرک در طول فصل رشد، شد و همچنین کاربرد کود اوره به صورت پخش سطحی در خاک در طول فصل رشد منجر به افزایش هدر روی نیتروژن و تصعید آمونیاک (NH3) می‎شود (Jones et al,. 2013). کاهیل و همکاران در آزمایش مزرعه ای به بررسی تاثیر دو کود UAN و اوره جدید پلیمر فرمالدئید (UFP) برعملکرد دانه و بازده مصرف نیتروژن دو گیاه گندم و ذرت در سال 2007 و 2008 پرداختند وبیان داشتند که برای هر دو محصول در هر دو سال عملکرد دانه و بازده مصرف نیتروژن کود UAN بیشتر از کود UFP بود (Cahill et al,. 2007)

Cahill, S., Osmond, D., Crozier, C., Israel, D., & Weisz, R. (2007). Winter wheat and maize response to urea ammonium nitrate and a new urea formaldehyde polymer fertilizer. Agronomy journal, 99(6), 1645-1653. GAGNON, B., & ZIADI, N. (2010). GRAIN CORN AND SOIL NITROGEN RESPONSES TO SIDEDRESS NITROGEN SOURCES AND APPLICATIONS. AGRONOMY JOURNAL, 102(3), 1014-1022. Jones, C., Brown, B. D., Engel, R., Horneck, D., & Olson-Rutz, K. (2013). Nitrogen fertilizer volatilization. Montana State University Extension, EBO208. JOHNSON JR, W. F. (1999). ARKANSAS WHEAT PRODUCTION AND MANAGEMENT. HANDBOOK. MP, 404 MONTEMURRO, F., & DE GIORGIO, D. (2005). QUALITY AND NITROGEN USE EFFICIENCY OF SUNFLOWER GROWN AT DIFFERENT NITROGEN LEVELS UNDER MEDITERRANEAN CONDITIONS. JOURNAL OF PLANT NUTRITION, 28(2), 335-350. SUNDARAM, P. K., MANI, I., KUMAR, A., D LANDE, S. A. T. I. S. H., SARKAR, S. K., MANJAIYA, K. M., ... & LAL, S. K. (2017). EFFECT OF LIQUID UREA AMMONIUM NITRATE APPLICATION AT VARYING DEPTHS ON ROOT AND SHOOT GROWTH IN WHEAT (TRITICUM AESTIVUM). INDIAN JOURNAL OF AGRICULTURAL SCIENCES, 87(10), 1288-1294. YANG, S. M., MALHI, S. S., SONG, J. R., XIONG, Y. C., YUE, W. Y., LU, L. L., ... & GUO, T. W. (2006). CROP YIELD, NITROGEN UPTAKE AND NITRATE-NITROGEN ACCUMULATION IN SOILAS AFFECTED BY 23 ANNUAL APPLICATIONS OF FERTILIZER AND MANURE IN THE RAINFED REGION OF NORTHWESTERN CHINA. NUTRIENT CYCLING IN AGROECOSYSTEMS, 76(1), 81-94. ZHAO, R. F., CHEN, X. P., ZHANG, F. S., ZHANG, H., SCHRODER, J., & RÖMHELD, V. (2006). FERTILIZATION AND NITROGEN BALANCE IN A WHEAT–MAIZE ROTATION SYSTEM IN NORTH CHINA. AGRONOMY JOURNAL, 98(4), 938-945.